2024 yılı bütçesi meclisteki görüşmelerin ardından oylanarak Cumhur ittifakının oy çokluğu ile kabul edilip yasalaştı.
Mali yılbaşından en az 75 gün önce (17 Ekime kadar) Bakanlar Kurulu tarafından TBMM'ye sunulan Anayasanın 162. maddesi gereğince Plan ve Bütçe Komisyonunda 55 gün içerisinde 17 Ekim-10 Aralık tarihleri arasında görüşülüp tamamlanan bütçe; belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bu tahminlerin uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgedir. Bir planlama ve yönetim aracı olan bütçenin fonksiyonu gelirlerin toplanması, giderlerin yapılması ve borçlanma için yürütmeye yetki ve izin vermektir.
Bütçe, gelir ve giderlere dayalı bir denge organizasyonudur. Diğer bir anlatımla, Hükümetlerin bir yıl gibi belirli süre boyunca ne kadar vergi resim ve harçla devletin kasasına para toplayacağını ve toplanan bu para ile yatırım, personel sağlık eğitim ve güvenlik gibi alanlara ne kadarını harcayacağını belirler. Devlet bütçesi kalemlerine baktığımızda
Şöyle, bir bütçe denklemi görmekteyiz: Bütçe Dengesi = Bütçe gelirleri (vergi gelirleri + diğer gelirler) – Bütçe giderleri (faiz dışı giderler + faiz giderleri) faiz dışı giderler de personel giderleri, yatırım giderleri, diğer cari giderler olarak sıralanabilir.
Geçenlerde açıklanan ülkenin 2024 bütçesinde, giderlerin 11 trilyon 89 milyar lira, gelirlerin 8 trilyon 437 milyar lira olduğu. Bu, Bütçede deprem için 1 trilyon liralık kaynak ayrıldığı. 2 trilyon 262 milyar açık vereceği de iktidar tarafından belirtilmektedir. Zaten belirtmeseler de matematik bize bunu göstermektedir… Yani hesap ortada.
Bakıldığında, Bütçe gelirlerinin alt kalemleri şöyledir:
• Gelir Vergisi 1 trilyon 188,9 milyar lira,
• Kurumlar Vergisi 1 trilyon 275,7 milyar lira,
• Katma Değer Vergisi 2 trilyon 497,7 milyar lira,
• Özel Tüketim Vergisi 1 trilyon 403,9 milyar lira,
• Diğer Vergi Gelirleri 1 trilyon 41,5 milyar lira,
• Vergi Dışı Gelirler 1 trilyon 29,4 milyar liradır.
Deprem harcamaları hariç 2024 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımını ise şu şekildedir:
• Personel giderleri için toplam 2 trilyon 865,9 milyar lira,
• Mal ve hizmet alım giderleri 669,8 milyar lira,
• Cari transferler 4 trilyon 52,8 milyar lira,
• Sermaye giderleri 636,5 milyar lira,
• Sermaye transferleri 68,1 milyar lira,
• Borç verme giderleri 298,2 milyar lira,
• Yedek ödenekler 215,3 milyar lira,
• Faiz giderleri 1 trilyon 254 milyar liradır.
Deprem riski altında bulunan ülkenin sosyal konut finansmanının desteklenmesi amacıyla 16 milyar lira, yeterli ve sağlıklı beslenmeye muhtaç vatandaşların çoğunlukta olduğu tarıma 384 milyar lira kaynak ayrıldığı. İşsizliğin yüksek oranlara ulaştığı istihdamı artıracak yatırımlara ayırdığımız kaynağın 1 trilyon 592,9 milyar lira olduğu bütçeden aslan payının İç ve diş faiz giderlerine gittiği yukarıda yazılan ödenek kaleminden anlaşılmaktadır yine gelir kalemlerinden anlaşılacağı üzere vergi resim harç ve zamlar yoluyla emekçilerden ve dar gelirlilerden alınan miktarların rantiyecilere ve faizcilere aktarılacağı görülmektedir…
Yaklaşık yedi yüzyıl süren tarihsel gelişiminden sonra bugünkü anlamını bulan bütçe hakkı; devletin nerelere ne kadar harcama yapacağı ve bu harcamalar için halka ne gibi yükümlülükler yükleyeceği konusunda, halkın ya da onun adına karar vermeye yetkili organların söz sahibi olmalarını ifade etmektedir. Dense de sonuçta bütçe belirlemede yani; Ekonomide yatırım, istihdam ve ihracat gibi kararları alanlar siyasiler değil, sermaye sahipleridir. Sermaye sahipleri bu yöndeki kararlarını kolaylaştıracak vergisel ya da yönetsel kararları siyasilere dayatır ve siyasi erke bu yönde kararlar aldırırlar. Özetle bütçeden kime ne kadar kaynak ayrılacağı bir tercih sorunudur… Eğer fakirden ve dar gelirliden yanaysanız tercihiniz ona göre olur. Eğer sermayeden, rantçıdan ve zenginden yana iseniz tercihinizi ona göre koyar ve devletin gelir ve giderini yönlendirirsiniz
Yönetenlerin gururla sözünü ettiği milli gelir yükselirken halkımızın bir kısmı fakirleşiyorsa, bunun anlamı ülkede birileri zenginleşiyor demektir.
Sonuçta 2024 yılı bütçesinin bizlere gösterdiği “Fakirden al zengine ver”den başka bir şey olmamaktadır.
